Wat is vrijheid?
Dat is moeilijk te beantwoorden. Net zo moeilijk als de vraag: wat is kunst? Of wat is liefde? Iedereen heeft er een beeld bij of een opvatting over, maar het betekent voor lang niet iedereen hetzelfde. Vrijheid wordt vaak vooral duidelijk in relatie tot zijn tegenhanger: onvrijheid.
De Four Freedoms van Franklin D. Roosevelt
Al vele eeuwen denken mensen na over wat vrijheid nou precies is, en hoe deze vrijheid het beste beschermd kan worden. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, het bekendste voorbeeld van een periode waarin vrijheid in gevaar was, benoemde de toenmalig Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt de zogenaamde Four Freedoms: vier vrijheden die te allen tijde beschermd dienen te worden. Het gaat hier om vrijheid van meningsuiting, vrijheid van geloof, vrij zijn van armoede en vrij zijn van angst.
Positieve en negatieve vrijheid
De vrijheden die door Roosevelt benoemd werden zijn een combinatie van zogenaamde positieve en negatieve vrijheid. Vrijheid van meningsuiting en vrijheid van geloof zijn positieve vrijheden. Je hebt een recht: je bent vrij om je mening te uiten en je geloof te belijden zonder bemoeienis van anderen. Positieve vrijheid geeft je de ruimte om jezelf te ontplooien.
Vrij zijn van armoede en vrij zijn van angst zijn negatieve vrijheden: je bent vrij van zaken die jouw vrijheid zouden kunnen beperken. Negatieve vrijheid is dus niet zo slecht als het klinkt. Het is vergelijkbaar met een test bij de dokter. Als die negatief is, betekent het meestal dat je iets niet hebt en ben je daar blij mee.
Meestal voel je je vrij door een combinatie van positieve en negatieve vrijheid. Toch word je er als mens vaak mee geconfronteerd dat vrijheid niet iets tastbaars is, maar meer een gevoel. Kijk maar naar Nederland: er is geen oorlog, er is welvaart, je mag liefhebben wie je wilt. Toch is de aanwezigheid van vele vrijheden en afwezigheid van beperkingen geen garantie dat je je als persoon ook echt vrij voelt. Vrijheid blijft altijd een dynamisch begrip. Het is de kunst om er zelf zo goed als je kunt vorm aan te geven, in afstemming met de wereld om je heen.
OPDRACHT (VOLGT BINNENKORT)
