De tijd waarin Roosevelt de Four Freedoms uitsprak, was een tijd vol angst en terreur. Hitler had Europa in zijn greep, en burgers werden op grote schaal geïntimideerd, vervolgd en vermoord. Honderden miljoenen mensen over de wereld werden blootgesteld aan geweld op een schaal die nog nooit eerder getoond was. Het Nederland van na 1945 was daarmee een getraumatiseerd land, dat met andere landen zou gaan samenwerken om het oorlogsverleden te verwerken en een nieuw tijdperk van vrede en vrijheid in te luiden en te behouden.
De geschiedenis en de huidige tijd leren ons dat we, in de angst om vrijheid (weer) te verliezen, bereid zijn een deel van onze eigen vrijheid in te leveren. Denk hierbij aan de diverse autoritaire leiders die de wereld nog kent, maar ook de bereidwilligheid om onze privacy op te geven. We willen het immers allemaal: een samenleving die voor 100% veilig is en waarin niemand bang hoeft te zijn voor oorlogen of aanslagen. Maar veiligheid heeft wel een prijs. Vooral als het gaat om onlineactiviteiten hebben de overheid en bedrijven veel vrijheid om onze gegevens te controleren en te gebruiken. Voor persoonlijke advertenties, maar bijvoorbeeld ook voor het opsporen van criminelen. En misschien denk je: nou en, ik heb niks te verbergen!, maar iedereen heeft dingen die hij of zij liever voor zichzelf houdt. Tot hoever zijn we bereid te gaan om vrij te blijven van angst en terreur? Welke prijs betalen we daarvoor?
Visnet
Vrijwel niemand zou het oké vinden wanneer de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst af en toe bij je aanbelt om je huis te doorzoeken. Of wanneer op school de directeur iedere week de inhoud van je tas controleert. Gelukkig mag dit ook niet zomaar. Als het om onlineactiviteiten gaat, zijn er echter wel veel meer mogelijkheden voor zowel de overheid als bedrijven. Met de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten, in gebruik sinds 2018, kan de overheid sneller informatie over terroristische activiteiten opsporen. Dit kan bijvoorbeeld door mensen af te luisteren, of door hun computer te hacken. Bedrijven houden je vooral in de gaten via de zogenaamde Cookieswet. Zo kunnen zij precies volgen wat jij wel en niet leuk vindt, maken een profiel van je aan en proberen op die manier steeds meer producten aan je te verkopen.
Steeds meer mensen zijn kritisch op dergelijke wetten. Het breed mogen zoeken naar informatie werkt als een groot visnet waarmee de overheid het internet kan afstruinen. Daarmee halen ze van alles en nog wat binnen. Dat zou zomaar jouw zoekgeschiedenis op Google kunnen zijn. Of je activiteiten op Instagram.
“Ik vind het een prettige gedachte dat de overheid echt goed in de gaten houdt welke dreigingen er zijn. Het is logisch dat ze dan ook dingen van mensen weten die er niet toe doen. Maar daar heb je geen last van, van een aanslag wel.”
“Het is een enge gedachte dat de overheid van alles van je weet. Wat wordt er nu echt met al die informatie gedaan? Het kan heel gemakkelijk in verkeerde handen vallen en dan ben je wel de pineut. Ik vind het een slecht idee dat de overheid zoveel over mensen weet, en ik geloof niet dat ze er echt een aanslag mee kunnen voorkomen.”
Weegt het opgeven van je privacy (en de kans dat daar verkeerd mee wordt omgegaan) op tegen meer veiligheid? Hoe ver mag de overheid hier in gaan? In de Four Freedoms-module over het vrij zijn van angst, geven verschillende jongeren hun mening over dit lastige dilemma, en komen ook deskundigen aan het woord.
Ga na het bekijken van de video met je klasgenoten in gesprek.